భజ గోవిందం

భజ గోవిందం భజ గోవిందం
గోవిందం భజ మూడమతే ।
సంప్రాప్తే సన్నిహితే కాలే
నహి నహి రక్షతి డుకృంకరణే ॥ ||1||

మూడ జహీహి ధనాగమ తృష్ణాం
కురు సద్బుద్ధిం మనసి వితృష్ణామ్ ।
యల్లభసే నిజకర్మోపాత్తం
విత్తం తేన వినోదయ చిత్తమ్ ॥ ||2||

నారీస్తనభర నాభీదేశం
దృష్ట్వా మా గా మోహావేశమ్ ।
ఏతన్మాంసవసాదివికారం
మనసి విచింతయ వారమ్ వారమ్ ॥ ||3||

నలినీదల గతజలమతితరలం
తద్వజ్జీవితమతిశయ చపలమ్ ।
విద్ధి వ్యాధ్యభిమానగ్రస్తం
లోకం శోకహతం చ సమస్తమ్ ॥ ||4||

యావద్విత్తోపార్జనసక్తః
తావన్నిజపరివారో రక్తః ।
పశ్చాజ్జీవతి జర్జరదేహే
వార్తాం కోఽపి న పృచ్ఛతి గేహే ॥ ||5||

యావత్పవనో నివసతి దేహే
తావత్పృచ్ఛతి కుశలం గేహే ।
గతవతి వాయౌ దేహాపాయే
భార్యా బిభ్యతి తస్మిన్కాయే ॥ ||6||

బాలస్తావత్క్రీడాసక్తః
తరుణస్తావత్తరుణీసక్తః ।
వృద్ధస్తావచ్చింతాసక్తః
పరమే బ్రహ్మణి కోఽపి న సక్తః ॥ ||7||

కా తే కాంతా కస్తే పుత్రః
సంసారోఽయమతీవ విచిత్రః ।
కస్య త్వం కః కుత ఆయాతః
తత్త్వం చింతయ తదిహ భ్రాతః ॥ ||8||

సత్సంగత్వే నిస్సంగత్వం
నిస్సంగత్వే నిర్మోహత్వమ్ ।
నిర్మోహత్వే నిశ్చలతత్త్వం
నిశ్చలతత్త్వే జీవన్ముక్తిః ॥ ||9||

వయసి గతే కః కామవికారః
శుష్కే నీరే కః కాసారః ।
క్షీణే విత్తే కః పరివారః
జ్ఞాతే తత్త్వే కః సంసారః ॥ ||10||

మా కురు ధన జన యౌవన గర్వం
హరతి నిమేషాత్కాలః సర్వమ్ ।
మాయామయమిదమఖిలం హిత్వా
బ్రహ్మపదం త్వం ప్రవిశ విదిత్వా ॥ ||11||

దినయామిన్యౌ సాయం ప్రాతః
శిశిరవసంతౌ పునరాయాతః ।
కాలః క్రీడతి గచ్ఛత్యాయుః
తదపి న ముంచత్యాశావాయుః ॥ ||12||

కా తే కాంతా ధనగతచింతా
వాతుల కిం తవ నాస్తి నియంతా ।
త్రిజగతి సజ్జనసంగతిరేకా
భవతి భవార్ణవతరణే నౌకా ॥ ||13||

ద్వాదశమంజరికాభిరశేషః
కథితో వైయాకరణస్యైషః ।
ఉపదేశోఽభూద్విద్యా నిపుణైః
శ్రీమచ్ఛంకర భగవచ్ఛరణైః ॥ ||14||

జటిలో ముండీ లుంఛితకేశః
కాషాయాంబర బహుకృతవేషః ।
పశ్యన్నపి చ న పశ్యతి మూడః
ఉదరనిమిత్తం బహుకృతవేషః ॥ ||15||

అంగం గలితం పలితం ముండం
దశనవిహీనం జాతం తుండమ్ ।
వృద్ధో యాతి గృహీత్వా దండం
తదపి న ముంచత్యాశాపిండమ్ ॥ ||16||

అగ్రే వహ్నిః పృష్ఠే భానుః
రాత్రౌ చుబుక సమర్పిత జానుః ।
కరతల భిక్షస్తరుతలవాసః
తదపి న ముంచత్యాశాపాశః ॥ ||17||

కురుతే గంగాసాగరగమనం
వ్రత పరిపాలనమథవా దానమ్ ।
జ్ఞానవిహీనః సర్వమతేన
భజతి న ముక్తిం జన్మశతేన ॥ ||18||

సురమందిర తరు మూల నివాసః
శయ్యా భూతలమజినం వాసః ।
సర్వ పరిగ్రహ భోగత్యాగః
కస్య సుఖం న కరోతి విరాగః ॥ ||19||

యోగరతో వా భోగరతో వా
సంగరతో వా సంగవిహీనః ।
యస్య బ్రహ్మణి రమతే చిత్తం
నందతి నందతి నందత్యేవ ॥ ||20||

భగవద్గీతా కించిదధీతా
గంగాజల లవకణికా పీతా ।
సకృదపి యేన మురారిసమర్చా
క్రియతే తస్య యమేన న చర్చా ॥ ||21||

పునరపి జననం పునరపి మరణం
పునరపి జననీజఠరే శయనమ్ ।
ఇహ సంసారే బహుదుస్తారే
కృపయాఽపారే పాహి మురారే ॥ ||22||

రథ్యాచర్పట విరచిత కంథః
పుణ్యాపుణ్య వివర్జిత పంథః ।
యోగీ యోగనియోజిత చిత్తః
రమతే బాలోన్మత్తవదేవ ॥ ||23||

కస్త్వం కోఽహం కుత ఆయాతః
కా మే జననీ కో మే తాతః ।
ఇతి పరిభావయ సర్వమసారం
విశ్వం త్యక్త్వా స్వప్నవిచారమ్ ॥ ||24||

త్వయి మయి చాన్యత్రైకో విష్ణుః
వ్యర్థం కుప్యసి మయ్యసహిష్ణుః ।
భవ సమచిత్తః సర్వత్ర త్వం
వాంఛస్యచిరాద్యది విష్ణుత్వమ్ ॥ ||25||

శత్రౌ మిత్రే పుత్రే బంధౌ
మా కురు యత్నం విగ్రహసంధౌ ।
సర్వస్మిన్నపి పశ్యాత్మానం
సర్వత్రోత్సృజ భేదాజ్ఞానమ్ ॥ ||26||

కామం క్రోధం లోభం మోహం
త్యక్త్వాఽఽత్మానం పశ్యతి సోఽహమ్ ।
ఆత్మజ్ఞానవిహీనా మూడాః
తే పచ్యంతే నరకనిగూఢాః ॥ ||27||

గేయం గీతా నామసహస్రం
ధ్యేయం శ్రీపతి రూపమజస్రమ్ ।
నేయం సజ్జన సంగే చిత్తం
దేయం దీనజనాయ చ విత్తమ్ ॥ ||28||

సుఖతః క్రియతే కామాభోగః
పశ్చాదంత శరీరే రోగః ।
యద్యపి లోకే మరణం శరణం
తదపి న ముంచతి పాపాచరణమ్ ॥ ||29||

అర్థమనర్థం భావయ నిత్యం
నాస్తితతః సుఖలేశః సత్యమ్ ।
పుత్రాదపి ధనభాజాం భీతిః
సర్వత్రైషా విహితా రీతిః ॥ ||30||

ప్రాణాయామం ప్రత్యాహారం
నిత్యానిత్య వివేకవిచారం ।
జాప్యసమేత సమాధివిధానం
కుర్వవధానం మహదవధానం ॥ ||31||

గురుచరణాంబుజ నిర్భరభక్తః
సంసారాదచిరాద్భవ ముక్తః ।
సేంద్రియ మానస నియమాదేవం
ద్రక్ష్యసి నిజహృదయస్థం దేవమ్ ॥ ||32||

మూఢః కశ్చన వైయాకరణో
డుఃకృంకరణాధ్యయనధురీణః ।
శ్రీమచ్ఛంకర భగవచ్ఛిష్యైః
బోధిత ఆసీచ్ఛోధితరణః ॥ ||33||

భజ గోవిందం భజ గోవిందం
గోవిందం భజ మూడమతే ।
నామస్మరణాదన్యముపాయం
నహి పశ్యామో భవతరణే ॥ ||34||

|| శ్లోకం 1 ||
భజ గోవిందం భజ గోవిందం
గోవిందం భజ మూఢమతే
సంప్రాప్తే సన్నిహితే కాలే
నహి నహి రక్షతి డుకృంకరణే

|| శ్లోకం 2 ||
మూఢ జహీహి ధనాగమతృష్ణాం
కురు సద్బుద్ధిం మనసి వితృష్ణామ్
యల్లభసే నిజకర్మోపాత్తం
విత్తం తేన వినోదయ చిత్తమ్

|| శ్లోకం 3 ||
నారీస్తనభర-నాభీదేశం
దృష్ట్వా మా గా మోహావేశమ్
ఏతన్మాంసవసాదివికారం
మనసి విచింతయ వారం వారమ్

|| శ్లోకం 4 ||
నలినీదల-గతజలమతితరలం
తద్వజ్జీవితమతిశయ-చపలమ్
విద్ధి వ్యాధ్యభిమానగ్రస్తం
లోకం శోకహతం చ సమస్తమ్

|| శ్లోకం 5 ||
యావద్విత్తోపార్జనసక్తః
తావన్నిజపరివారో రక్తః
పశ్చాజ్జీవతి జర్జరదేహే
వార్తాం కోఽపి న పృచ్ఛతి గేహే

|| శ్లోకం 6 ||
యావత్పవనో నివసతి దేహే
తావత్పృచ్ఛతి కుశలం గేహే
గతవతి వాయౌ దేహాపాయే
భార్యా బిభ్యతి తస్మిన్కాయే

|| శ్లోకం 7 ||
బాలస్తావత్క్రీడాసక్తః
తరుణస్తావత్తరుణీసక్తః
వృద్ధస్తావచ్చింతాసక్తః
పరమే బ్రహ్మణి కోఽపి న సక్తః

|| శ్లోకం 8 ||
కా తే కాంతా కస్తే పుత్రః
సంసారోఽయమతీవ విచిత్రః
కస్య త్వం కః కుత ఆయాతః
తత్త్వం చింతయ తదిహ భ్రాతః

|| శ్లోకం 9 ||
సత్సంగత్వే నిస్సంగత్వం
నిస్సంగత్వే నిర్మోహత్వమ్
నిర్మోహత్వే నిశ్చలతత్త్వం
నిశ్చలతత్త్వే జీవన్ముక్తిః

|| శ్లోకం 10 ||
వయసి గతే కః కామవికారః
శుష్కే నీరే కః కాసారః
క్షీణే విత్తే కః పరివారః
జ్ఞాతే తత్త్వే కః సంసారః

|| శ్లోకం 11 ||
మా కురు ధన-జన-యౌవన-గర్వం
హరతి నిమేషాత్కాలః సర్వమ్
మాయామయమిదమఖిలం హిత్వా
బ్రహ్మపదం త్వం ప్రవిశ విదిత్వా

|| శ్లోకం 12 ||
దినయామిన్యౌ సాయం ప్రాతః
శిశిరవసంతౌ పునరాయాతః
కాలః క్రీడతి గచ్ఛత్యాయుః
తదపి న ముంచత్యాశావాయుః

|| శ్లోకం 13 ||
కా తే కాంతా ధనగతచింతా
వాతుల కిం తవ నాస్తి నియంతా
త్రిజగతి సజ్జనసంగతిరేకా
భవతి భవార్ణవతరణే నౌకా

|| శ్లోకం 14 ||
ద్వాదశ-మంజరికాభిరశేషః
కథితో వైయాకరణస్యైషః
ఉపదేశోఽభూద్విద్యా-నిపుణైః
శ్రీమచ్ఛంకర-భగవచ్ఛరణైః

|| శ్లోకం 15 ||
జటిలో ముండీ లుంఛితకేశః
కాషాయాంబర-బహుకృతవేషః
పశ్యన్నపి చ న పశ్యతి మూఢః
ఉదరనిమిత్తం బహుకృతవేషః

|| శ్లోకం 16 ||
అంగం గలితం పలితం ముండం
దశనవిహీనం జాతం తుండమ్
వృద్ధో యాతి గృహీత్వా దండం
తదపి న ముంచత్యాశాపిండమ్

|| శ్లోకం 17 ||
అగ్రే వహ్నిః పృష్ఠే భానుః
రాత్రౌ చుబుక-సమర్పిత-జానుః
కరతల-భిక్షస్తరుతలవాసః
తదపి న ముంచత్యాశాపాశః

|| శ్లోకం 18 ||
కురుతే గంగాసాగరగమనం
వ్రత-పరిపాలనమథవా దానమ్
జ్ఞానవిహీనః సర్వమతేన
భజతి న ముక్తిం జన్మశతేన

|| శ్లోకం 19 ||
సురమందిర-తరు-మూల-నివాసః
శయ్యా భూతలమజినం వాసః
సర్వ-పరిగ్రహ-భోగత్యాగః
కస్య సుఖం న కరోతి విరాగః

|| శ్లోకం 20 ||
యోగరతో వా భోగరతో వా
సంగరతో వా సంగవిహీనః
యస్య బ్రహ్మణి రమతే చిత్తం
నందతి నందతి నందత్యేవ

|| శ్లోకం 21 ||
భగవద్గీతా కించిదధీతా
గంగాజల-లవకణికా పీతా
సకృదపి యేన మురారిసమర్చా
క్రియతే తస్య యమేన న చర్చా

|| శ్లోకం 22 ||
పునరపి జననం పునరపి మరణం
పునరపి జననీజఠరే శయనమ్
ఇహ సంసారే బహుదుస్తారే
కృపయాఽపారే పాహి మురారే

|| శ్లోకం 23 ||
రథ్యాచర్పట-విరచిత-కంథః
పుణ్యాపుణ్య-వివర్జిత-పంథః
యోగీ యోగనియోజిత-చిత్తః
రమతే బాలోన్మత్తవదేవ

|| శ్లోకం 24 ||
కస్త్వం కోఽహం కుత ఆయాతః
కా మే జననీ కో మే తాతః
ఇతి పరిభావయ సర్వమసారం
విశ్వం త్యక్త్వా స్వప్నవిచారమ్

|| శ్లోకం 25 ||
త్వయి మయి చాన్యత్రైకో విష్ణుః
వ్యర్థం కుప్యసి మయ్యసహిష్ణుః
భవ సమచిత్తః సర్వత్ర త్వం
వాంఛస్యచిరాద్యది విష్ణుత్వమ్

|| శ్లోకం 26 ||
శత్రౌ మిత్రే పుత్రే బంధౌ
మా కురు యత్నం విగ్రహసంధౌ
సర్వస్మిన్నపి పశ్యాత్మానం
సర్వత్రోత్సృజ భేదాజ్ఞానమ్

|| శ్లోకం 27 ||
కామం క్రోధం లోభం మోహం
త్యక్త్వాఽఽత్మానం పశ్యతి సోఽహమ్
ఆత్మజ్ఞానవిహీనా మూఢాః
తే పచ్యంతే నరకనిగూఢాః

|| శ్లోకం 28 ||
గేయం గీతా-నామసహస్రం
ధ్యేయం శ్రీపతి-రూపమజస్రమ్
నేయం సజ్జన-సంగే చిత్తం
దేయం దీనజనాయ చ విత్తమ్

|| శ్లోకం 29 ||
సుఖతః క్రియతే కామాభోగః
పశ్చాదంత శరీరే రోగః
యద్యపి లోకే మరణం శరణం
తదపి న ముంచతి పాపాచరణమ్

|| శ్లోకం 30 ||
అర్థమనర్థం భావయ నిత్యం
నాస్తితతః సుఖలేశః సత్యమ్
పుత్రాదపి ధనభాజాం భీతిః
సర్వత్రైషా విహితా రీతిః

|| శ్లోకం 31 ||
ప్రాణాయామం ప్రత్యాహారం
నిత్యానిత్య వివేకవిచారమ్
జాప్యసమేతసమాధివిధానం
కుర్వవధానం మహదవధానమ్

|| శ్లోకం 32 ||
గురుచరణాంబుజ-నిర్భరభక్తః
సంసారాదచిరాద్భవ ముక్తః
సేంద్రియమానస-నియమాదేవం
ద్రక్ష్యసి నిజహృదయస్థం దేవమ్

|| శ్లోకం 33 ||
మూఢః కశ్చన వైయాకరణో
డుఃకృంకరణాధ్యయనధురీణః
శ్రీమచ్ఛంకర-భగవచ్ఛిష్యైః
బోధిత ఆసీచ్ఛోధిత-కరణః

|| శ్లోకం 34 ||
భజ గోవిందం భజ గోవిందం
గోవిందం భజ మూఢమతే
నామస్మరణాదన్యముపాయం
నహి పశ్యామో భవతరణే